Feitelijk samenwonend, wettelijk samenwonend of gehuwd: het fiscale plaatje

Naargelang de juridische vorm waarin u samenleeft met uw partner, verschilt ook het fiscale regime aanzienlijk. Het is nuttig om de basisprincipes helder op een rij te hebben, zodat u niet voor verrassingen komt te staan.

Feitelijk samenwonenden

Dit betreft partners die eenzelfde woonplaats delen, zonder een verklaring van wettelijk samenwonen te hebben afgelegd en die ook niet gehuwd zijn.

Voor hen gelden volgende fiscale principes in de personenbelasting:

• Er gebeurt een afzonderlijke aangifte en belastingheffing.
• Gemeenschappelijke kinderen zijn ten laste van één van de partners, naar keuze.
• Het kadastraal inkomen van de woning wordt aangegeven door beide partners, elk volgens hun eigendomspercentage.
• Fiscale voordelen verbonden aan een gezamenlijk hypothecair krediet worden op dezelfde wijze verdeeld.

Gehuwden

Als u gehuwd bent, ontvangt u samen met uw echtgenoot één gezamenlijk aanslagbiljet. Dit betekent niet dat jullie automatisch samen belast worden. Eerst wordt de door u en uw partner verschuldigde belasting apart berekend, waarna de bedragen worden opgeteld in één gemeenschappelijke aanslag.

Daarnaast wordt automatisch een deel van het inkomen overgeheveld naar de partner met het laagste inkomen, het zogenaamde huwelijksquotiënt, onder volgende voorwaarden:

• Er moet een gezamenlijke aangifte ingediend worden.
• De beroepsinkomsten van de partner met het laagste inkomen moeten minder dan 30% bedragen van de totale beroepsinkomsten van beide partners samen.

Voor inkomstenjaar 2025 (aanslagjaar 2026) bedraagt het maximale huwelijksquotiënt 13.460 euro. Dit bedrag wordt toegevoegd aan de beroepsinkomsten van de partner met het laagste inkomen totdat diens inkomen 30% bereikt van de totale beroepsinkomsten.

Wettelijk samenwonenden

Ongehuwde partners die een verklaring van wettelijke samenwoning hebben afgelegd in hun gemeente, worden fiscaal vrijwel gelijkgesteld met gehuwden.

Let wel:

• In het jaar van de verklaring wordt u nog fiscaal behandeld als feitelijk samenwonende of alleenstaande.
• Vanaf het jaar nadien geldt hetzelfde fiscale regime als voor gehuwden, inclusief het huwelijksquotiënt.

Feitelijke scheiding en echtscheiding

Wettelijke samenwoning eindigt door een gezamenlijke of eenzijdige verklaring bij de gemeente van uw woonplaats.

Een feitelijke scheiding bij gehuwden, voorafgaand aan de echtscheiding, heeft pas fiscale gevolgen zodra de partners elk een afzonderlijk domicilie hebben.

In het jaar van de feitelijke scheiding of beëindiging van de wettelijke samenwoning:

• Worden jullie in principe nog gezamenlijk belast voor het volledige jaar.
• Moeten jullie in principe nog een gezamenlijke aangifte indienen, al aanvaardt de fiscus om praktische redenen vaak twee afzonderlijke aangiften. De administratie voegt deze dan zelf samen in één aanslag.

Fiscaal blijven jullie voor het jaar van de feitelijke scheiding nog gezamenlijk gehouden, maar onderling kunnen jullie hierover andere afspraken maken. Vanaf het jaar nadien geldt een afzonderlijke belastingheffing.

Conclusie

Het fiscale verschil tussen gehuwd zijn, wettelijk samenwonen of feitelijk samenwonen is niet te onderschatten. Een correcte fiscale aangifte en kennis van uw rechten en plichten kunnen kunnen u financiële voordelen opleveren.

Twijfelt u over uw specifieke situatie? Neem vandaag nog contact met ons op. Onze experten van het team Familiale Belangen begeleiden u graag met advies op maat en zorgen ervoor dat u fiscaal steeds optimaal en juridisch correct handelt.