De gerechtelijke reorganisatie anno 2025 : wat u moet weten

Ondernemingen in financiële moeilijkheden worden geconfronteerd met complexe uitdagingen. Wanneer schulden oplopen en betalingsproblemen zich aandienen, kan een gerechtelijke reorganisatie een effectieve oplossing bieden om het voortbestaan van de onderneming te waarborgen. Deze juridische procedure, geregeld in Boek XX van het Wetboek van Economisch Recht, laat bedrijven toe hun schulden te herstructureren en op die manier een faillissement te vermijden.

Maar hoe verloopt zo’n gerechtelijke reorganisatie precies? Welke procedurestappen moet men doorlopen, en wat zijn de belangrijkste aandachtspunten voor ondernemingen die deze piste overwegen?

In deze blog lichten we de gerechtelijke reorganisatie anno 2025 stap voor stap toe en wijzen we op de cruciale aandachtspunten om een succesvolle herstructurering te realiseren.

1. Wat houdt de procedure van een gerechtelijke reorganisatie in?

De gerechtelijke reorganisatieprocedure is een preventieve maatregel die tot doel heeft de continuïteit van het geheel of een deel van de activiteiten van een onderneming in moeilijkheden te behouden of te herstellen.

Deze maatregel biedt ondernemingen in essentie gedurende een bepaalde periode bescherming tegen hun schuldeisers, waardoor zij de nodige ademruimte krijgen om – onder toezicht van de rechtbank – een concreet herstelplan uit te werken en uit te voeren.

Om voor deze procedure in aanmerking te komen, moet worden aangetoond dat:

• de onderneming wordt geconfronteerd met een actuele of dreigende insolventie, maar
• dat er mits juiste herstructurering een reële kans op herstel bestaat.

Dat de onderneming in kwestie in staat van faillissement verkeert, staat de opening van de gerechtelijke reorganisatieprocedure niet in de weg.

2. Verloop van de procedure

Vanaf het moment dat een onderneming het verzoekschrift tot opening van een gerechtelijke reorganisatie neerlegt bij de ondernemingsrechtbank, geniet zij bescherming tegen haar schuldeisers.

Concreet betekent dit dat :

• de onderneming vanaf dat ogenblik niet meer failliet verklaard kan worden;
• een gerechtelijke ontbinding niet kan worden uitgesproken;
• en gedwongen tenuitvoerleggingen door schuldeisers worden geschorst.

Indien de rechtbank beslist om de procedure daadwerkelijk te openen, wordt aan de onderneming een zogenaamde opschorting toegekend van maximaal vier maanden. Gedurende deze opschorting kunnen schuldeisers met schuldvorderingen die dateren van voor de opening van de procedure geen betalingen eisen. Deze periode biedt de onderneming in moeilijkheden de kans om een terugbetalingsplan op te maken in de vorm van een minnelijk  of een collectief akkoord.

Het collectief akkoord: reorganisatieplan voor alle schuldeisers

Het collectief akkoord is veruit de meest gebruikte reorganisatieprocedure. Daarbij stelt de onderneming een reorganisatieplan op dat zij vervolgens aan al haar schuldeisers voorlegt ter stemming.

Het plan wordt als goedgekeurd beschouwd als:

• een meerderheid van de deelnemende schuldeisers instemt én,
• deze meerderheid minstens de helft van alle in hoofdsom verschuldigde bedragen vertegenwoordigt.

Het minnelijk akkoord: onderhandelen met individuele schuldeisers

Een minnelijk akkoord wordt gesloten met één of meer specifieke schuldeisers van de onderneming, waarbij de instemming van (al) deze schuldeiser(s) vereist is. Dit betekent dat de onderneming op de goede wil van (elk van) deze schuldeiser(s) is aangewezen.

Naleving van het akkoord: sleutel tot herstel

Zodra een akkoord is bereikt, is het aan de onderneming in moeilijkheden om dit strikt na te leven. Zo kan de onderneming in kwestie haar historische schuldenlast op een haalbare wijze afbouwen, met als prioriteit het waarborgen van de continuïteit.

3. Aandachtspunten sinds de wetswijziging van september 2023

Sinds de omzetting van de Europese herstructureringsrichtlijn in het Belgische recht, zijn enkele wijzigingen doorgevoerd binnen de gerechtelijke reorganisatieprocedure. Het is van het belang om stil te staan bij de twee belangrijkste wijzigingen, met name:

• het onderscheid tussen grote ondernemingen en kmo’s;
• de introductie van de besloten gerechtelijke reorganisatie.

Onderscheid tussen grote ondernemingen en kmo’s

Sinds september 2023 wordt er een onderscheid gemaakt tussen grote ondernemingen enerzijds en kleine en middelgrote onderneming anderzijds.

Een onderneming kwalificeert als groot wanneer zij gedurende twee achtereenvolgende boekjaren één of meer van de volgende criteria overschrijdt:

• een jaargemiddelde van 250 werknemers;
• een jaaromzet van 40.000.000,00 euro (excl. btw);
• een balanstotaal van 20.000.000,00 euro.

Let op: bij deze beoordeling moet ook rekening worden gehouden met verbonden ondernemingen.

Grote ondernemingen vallen onder een complexer stelsel, waardoor het van meet af aan belangrijk is om te weten of men al dan niet als grote onderneming kwalificeert.

De besloten gerechtelijke reorganisatieprocedure

De wetgever heeft daarnaast een besloten variant van de gerechtelijke reorganisatie ingevoerd. Zoals de naam doet vermoeden worden de beslissingen in het licht van deze reorganisatieprocedure niet openbaar gemaakt. Het verloop van de procedure ontsnapt dus volledig aan enige publiciteit. Enkel de schuldeisers die men zelf wenst te betrekken in de procedure worden hiervan op de hoogte gebracht. 

Let wel: in ruil voor het ontbreken van enige publiciteit, geniet de onderneming in moeilijkheden niet automatisch bescherming tegen haar schuldeisers. Afhankelijk van de concrete omstandigheden en de lopende onderhandelingen kan echter aan de voorzitter van de rechtbank worden gevraagd om toch een opschorting toe te kennen. De voorzitter is daarbij niet verplicht om op het verzoek in te gaan.

Anders dan bij de openbare gerechtelijke reorganisatie, wordt in de besloten procedure een herstructureringsdeskundige door de rechtbank aangesteld, die de onderneming in moeilijkheden zal bijstaan bij de opmaak van het minnelijk of collectief akkoord.

Opmerkelijk is dat niet alleen de schuldenaar, maar ook een schuldeiser of kapitaalhouder het initiatief kan nemen om de besloten gerechtelijke reorganisatie op te starten, iets wat niet mogelijk is bij de openbare variant van de procedure.

4. Conclusie: tijdig handelen is cruciaal bij gerechtelijke organisatie

De gerechtelijke reorganisatie is sinds haar invoering in het Belgische recht een krachtig instrument voor ondernemingen die in financieel zwaar weer verkeren.

Door de tijdelijke opschorting van schuldeisers, krijgen bedrijven de noodzakelijke ademruimte om een haalbaar herstelplan op te stellen, onderhandelingen met schuldeisers te voeren en zich te herstructureren, zodat ze hun activiteiten kunnen voortzetten.

Met de invoering van de besloten variant in september 2023 is het voor een onderneming in moeilijkheden nu ook mogelijk om in alle discretie haar economisch herstel te verwezenlijken.

Een goed doordachte strategie en het tijdig ondernemen van actie zijn cruciaal om de gerechtelijke reorganisatieprocedure succesvol te doorlopen. Door de juiste stappen te zetten en realistische afspraken met schuldeisers te maken, kan een onderneming sterker uit deze moeilijke periode komen en opnieuw bouwen aan een duurzame toekomst.

Het is dan ook sterk aanbevolen om tijdig juridisch advies in te winnen bij gespecialiseerde professionals om de kansen op een succesvolle gerechtelijke reorganisatie te maximaliseren.

Heeft u na het lezen van deze blog nog vragen over de openbare of besloten gerechtelijke reorganisatieprocedure? Of wenst u advies op maat voor uw onderneming?  Neem dan zeker contact op met het team insolventie van Reyns Advocaten. Onze experten staan klaar om u te begeleiden bij elke stap van het herstructureringstraject, met een oplossing op maat van uw situatie.